Waarom helpt een daglichtlamp tegen slaapgebrek en winterdip?

Donkerheid = somberheid bij velen. Voeg daar gure kou en korte dagen aan toe en je hebt een ramprecept voor het brein en gemiddelde humeur. Een winterdip of zelfs -depressie is voor aardig wat Nederlanders realiteit, misschien ook wel bij jou. Slecht slapen en/of moeilijk wakker worden zijn daar onderdeel van. Een daglichtlamp en -bril winnen bekendheid en terrein. Werkt het dan echt en waarom bevordert het een betere tot goede nachtrust?

Wat is een daglichtlamp of -bril?

Een daglichtlamp en -bril bootsen natuurlijk daglicht na, dus niet zonlicht. In het laatste geval heb je het eigenlijk over een zelfbruiner met (schadelijke) uv-straling. Bij een goede daglichtlamp gaat het om nabootsing van natuurlijk licht zonder schadelijke uitwerking. Dit licht moet je ogen bereiken, zodat je hersenen een signaal hiervan krijgen. Dit leidt tot het natuurlijke activatieproces zoals dat in de lente en zomer ook plaatsvindt.

Hoe werkt een daglichtlamp en -bril?

Met de vraagt ‘hoe werkt een daglichtlamp’ doelt men doorgaan op ‘wat doet een daglichtlamp?’. Het gaat niet om hoe de lamp zelf werkt, maar wat het effect ervan is op de gebruiker. Zodra het nagebootste daglicht onze ogen bereikt, schakelen onze hersenen van passieve nachtmodus over naar actieve dagmodus. Dit is belangrijk om goed wakker en alert te worden, productief te kunnen zijn, stoffen aan te maken die ons energiek(er) maken. Een daglichtlamp brengt het lentelicht de donkere winter in.

Wit en blauw licht

Voor een zinvolle, prettige werking wordt aangeraden een daglichtlamp van minimaal 10.000 en maximaal 15.000 lux te gebruiken. Met meer lux is de daglichtlamp meestal te fel om prettig te zijn en de eventuele bijwerkingen ervan zijn relatief onbekend. De brilversie heeft over het algemeen zeer prettig blauw licht, dat nooit onaangenaam fel is.

Waarom je beter slaapt

Je had het wellicht zelf inmiddels al uitgedokterd: een daglichtlamp of -bril helpt je beter slapen door jouw beste dag- en nachtritme intact en stabiel te houden. Dit betekent ook dat je lichaam minder tot niet geneigd is om overdag, als het donker blijft, het slaaphormoon melatonine aan te maken.

• Er ontstaat minder slaperigheid, lusteloosheid, lome vermoeidheid, etc. • Door op een vroeger tijdstip goed wakker te worden en je dag actief en productief door te brengen, ben je in de avond (eerder) moe. • Je kunt je slaapfase juist (proberen te) verschuiven. Ben je in de winter standaard te vroeg wakker? Dan kan het helpen om in de avond een daglichtlamp of -bril te gebruiken, zodat je hersenen pas later in slaapstand gaan. Denk echter wel goed na over een functioneel vast ritme, ga niet op lukrake momenten verschuiven.

Wat is beter, lamp of bril?

Bij elk horen een aantal kenmerkende voor- en nadelen.

Daglichtlamp:

• Vaste plek, beperkt mobiliteit • Je moet er tijd voor hebben • Werkt alleen bij voldoende stralingsbereik • Wit, relatief feller, licht • Goedkoper in aanschaf dan de bril

Daglichtbril:

• Je bent tijdens gebruik gewoon mobiel • Direct dicht op de ogen en constant bereik • Minder fel, blauw licht • Prijzig(er)

Er is geen ‘beter’, alleen ‘prettiger’ en wat iemand prettiger vindt, is persoonsgebonden. Het is vooral belangrijk dat het kwalitatief, onschadelijk licht is, dat je ogen goed bereikt. Bij een daglichtlamp moet je er dus op letten dat het bereik minimaal 50-70 cm is. Tenzij je het niet erg vindt om met je gezicht bijna in de lamp te zitten.

Hoe lang daglichtlamp of -bril gebruiken?

Dat is afhankelijk van hoe hard het nodig is. Bij lichttherapie kan het bijvoorbeeld gaan om meerdere momenten op één dag, wekenlang. Al zit dat vele malen uitgebreider in elkaar dan thuis nagebootst licht toe te passen.

Heb je in hoge mate last van een winterdip of -depressie en is het grijzig weer? • Gebruik de daglichtlamp of -bril dan meerdere keren per dag op je meest pittige tijden, minimaal 30 minuten. Blijf daarna actief.

Gaat het om een beter slaapritme en goed wakker worden? • Ga voor een half uur of minimaal 20 minuten in de ochtend, (vrijwel) meteen na het ontwaken.

Denk jij dat dit jou helpt de winter beter door te komen? Oriënteer je op de mogelijkheden voor een daglichtlamp of -bril. Ontdek merken en aanbieders. Spaar alvast om er volgend jaar een aan te kopen, als het nu niet lukt. Wij moedigen je in elk geval aan om volgende winter geen brompot in winterslaap meer te zijn.